1. Wees nieuwsgierig en oordeel niet. Wees je bewust van je eigen machtspositie en vermijd een autoritaire positie.

2. Laat de jongeren weten dat er niet verwacht wordt dat ze alles vertellen. Moedig hen aan om eerlijk en open te zijn, maar dat ze zelf kiezen wat ze wel of niet vertellen.

3. Stimuleer inclusie: geef aan elke deelnemer de kans om iets te zeggen. Let erop dat het gesprek niet gedomineerd wordt door één deelnemer.

4. Het is belangrijk om jongeren te stimuleren om stil te staan bij de inleving en empathie voor iemand die ‘anders’ is. Zo creëer je een dialoog waarin deelnemers luisteren naar elkaar, elkaar vragen stellen, niet oordelen over elkaar en praten over dit ‘anders zijn’.

5. Probeer de jongeren te laten praten door na te denken over fictieve situaties, casussen, of ervaringen van anderen. Zo zorg je er ook voor dat de sfeer niet te zwaar wordt.

6. Wees voorzichtig met onderwerpen die gevoelig liggen: het is mogelijk dat de jongeren verhalen naar buiten brengen over een trauma. Het is belangrijk te vermelden dat jongeren de ruimte mogen verlaten als ze zich oncomfortabel voelen en dat ze niet verplicht zijn gevoelige informatie te delen.

7. Vraag door en toon oprecht interesse aan de hand van wat-of hoe-vragen. Bijvoorbeeld: “Wat bedoel je daarmee?” of “Hoe kom je tot die conclusie?”. Zo krijgen ze het gevoel gehoord te worden en stimuleer je tegelijkertijd kritische reflectie.

8. Nuanceer veralgemeningen door kritische vragen te stellen. Bijvoorbeeld: “Is dat altijd zo?”, “Is dat voor iedereen het geval?” “Wat denken de anderen erover?” Zo kan je mythes en ideeën ontkrachten die een negatieve impact kunnen hebben. Denk bijvoorbeeld aan toxische ideeën over mannelijkheid (mannen houden hun emoties voor zichzelf, seks is een instinct waar mannen geen controle over hebben,…).

9. Het is niet de bedoeling dat iemand gekwetst worden door een uitspraak. Wanneer dit wel gebeurt, is het belangrijk om duidelijke grenzen te stellen en kordaat op te treden. Verwijs in op zo’n moment naar de gemaakte afspraken.

10. Wanneer je zelf geraakt wordt door een uitspraak, kan je daar wel op reageren met een ik-boodschap: “Het raakt me wel wat je zegt” of “Hier schrik ik een beetje van”. Probeer je emoties te beheersen, maar wanneer je bij jezelf merkt dat dat moeilijk wordt, wacht even af en geef mee dat je er later op zal terugkomen. Zo geef je jezelf wat tijd en zorg je ervoor dat je de uitspraak niet zomaar laat voorbijgaan.

Bron: Equischools: samen met jongeren werken aan een (gender)gelijke en geweldloze samenleving (2022)

EEN SAFE SPACE CREËREN 

Hieronder volgen enkele tips voor het creëren van een veilige omgeving waarin het voor iedereen goed voelt om met elkaar in gesprek te gaan.

1. Inchecken
Start de workshop met een warme welkom en een kennismakingsrondje wanneer de deelnemers elkaar niet kennen.

2. Maak afspraken
Om ervoor te zorgen dat iedereen zich veilig voelt doorheen de workshop, is het belangrijk om samen met de jongeren afspraken te maken.

Op het einde van deze oefening check je nog even af. “Hebben we alles? Kan iedereen zich daarin vinden?”. Laat de jongeren de afspraken ondertekenen.

Schrijf de afspraken op en zorg ervoor dat ze zichtbaar zijn.

3. Maak de ruimte gezellig
Probeer het gezellig te maken met de mogelijkheden die je hebt. Plaats de stoelen steeds in een cirkel zodat iedereen elkaar kan zien.

In het jeugdhuis kan je ervoor kiezen om het gezellig te maken met zeteltjes, kussens en wat versnaperingen. Creër een huiselijke sfeer.

4. De gesprekken blijven tussen de jongeren
Groepsgesprekken maken het mogelijk voor de jongeren om op een positieve manier te delen wat ze voelen en denken. Ze laten de jongeren reflecteren over hun gedrag en houdingen. Stimuleer de deelnemers om met elkaar te praten eerder dan een één-op-één gesprek met jou als begeleider.

5. Ijsbrekers en energizers
Ijsbrekers zijn korte activiteiten die op een luchtige manier helpen om het vertrouwen in de groep te versterken

Tip! Je kan hiervoor de kennismakingskaarten van Bazzz gebruiken.

Energizers zijn korte activiteiten die je kan gebruiken wanneer het energiepeil van de groep laag is.

Tip! Neem een kijkje om de website van De Ambrassade. Daar vind je een heleboel creatieve werkvormen die je kan gebruiken als energizer of ijsbreker.

6. Moeizame gesprekken breken
Diepgaande vragen zijn voor jongeren soms moeilijk te beantwoorden op het moment zelf, zeker wanneer er naar eigen ervaringen en ideeën wordt gevraagd. Hierdoor kan een gesprek soms stroef verlopen.

Tip! Laat de jongeren een veilige plek in de ruimte kiezen waar ze met pen en papier hun gedachten kunnen schrijven of -tekenen. Vervolgens kan het gesprek van start gaan.

7. Check out
Doe een check-out om af te sluiten. Een rondje waarin de jongeren met één woord beschrijven welke boodschap zij belangrijk vonden.

Gebruik dit moment om te reflecteren over de belangrijkste conclusies en om te bekijken wat er goed ging en wat eventueel beter kan. Check even af of ze nog tips, vragen of opmerkingen hebben voor de volgende workshop.

Bron: Equischools: samen met jongeren werken aan een (gender)gelijke en geweldloze samenleving (2022)